w trakcie pisania
1939-09-09. Wkroczenie wojsk niemieckich do Płocka. Władze obejmuje komendantura wojskowa.
1939-09. Około 2000 płockich Żydów głównie młodzi mężczyźni zbiega na wschód d Warszawy i pod okupacje sowiecką.
1939-10-08. Płock włączono do Rejencji Ciechanowskiej, okręgu Prus Wschodnich.
1939-10-20. Niemiecki prezydent Płocka wydał zarządzenie, zgodnie z którym wszyscy Żydzi mieli w ciągu kilku dni zgłosić się w biurze meldunkowym magistratu. 2 Tam otrzymali specjalne kwestionariusze, na których mieli podać oprócz dokładnych danych personalnych informacje dotyczące ich stanu majątkowego.
1939-10-26. Władzę w Płocku, komendantura wojskowa przekazała organom administracji cywilnej.
1939-10-30. Prezydent Płocka wydał obwieszczenie dotyczące zarekwirowania mienia żydowskiego.
1939-11-01. Zgodnie z dekretem Hermana Goeringa grabieżą mienia pożydowskiego zajmowały się specjalnie w tym celu powołane urzędy powiernicze.
1939-11-20. Prezydent Płocka wydał zarządzenie odnośnie znakowania ludności żydowskiej.
1939-11-22. Nakazano opuścić Płock tym wszystkim Żydom i Polakom, którzy sprowadzili się po 9 września 1939 r
1939-12-02. Prezydent Płocka wydał zarządzenie o przejęciu przez władze niemieckie posesji należących do stowarzyszeń żydowskich.
1939-12-12. Zarządzeniu prezydenta o utworzeniu w Płocku Rady Gminy Żydowskiej — Judenrat. w celu całkowitego ustalenia liczby Żydów.
1939-12-20. Zarządzenie prezydenta Rejencji Ciechanowskiej o surowych karach za włóczęgostwo dla Polaków i Żydów.
1939-12. Władze niemieckie nałożyły na gminę żydowską w Płocku kontrybucję w wysokości 1 miliona złotych.
1939-12. Zamknięto w Płocku szkoły żydowskie.
1940-01-07. Okupanci hitlerowscy zamordowali 36 pensjonariuszy (Polaków i Żydów) z miejscowego zakładu opiekuńczego.
1940-09-13. Dekret prezydenta miasta o utworzeniu w Płocku getta, żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej.
1940-09. Niemcy załadowali na samochody ciężarowe 42 osoby, pensjonariuszy żydowskiego domu starców, wywieźli ich z miasta i zamordowali.
1940-12. W getcie płockim znajduje się ok 7600 płockich Żydów i około 3000 uciekinierów z mniejszych miasteczek.
1941-01. Trwały w Płocku masowe aresztowania, pobicia i egzekucje Żydów i Polaków.
1941-02-21. Pierwsza wywózka Żydów z płockiego Getta do obozu w Działdowie.
wtorek, 27 lutego 2018
poniedziałek, 26 lutego 2018
Płocki Umschlagplatz.
źródło: Ghetto Fighters House Archives
Nasz "płocki Umschlagplatz" był nieco inny od warszawskiego. Holocaust był jeszcze w fazie wstępnej. Nie istniały jeszcze obozy zagłady. Hitlerowcy wywozili Żydów z terenów wcielonych do Rzeszy aby stworzyć przestrzeń osadnikom niemieckim. Getto było mniejsze, nie było zamknięte murem, nikt jeszcze nie słyszał o Treblince, transporty nie wiozły ludzi do komór gazowych.
Żydów płockich wywieziono z terenów Rzeszy, poprzez obóz przejściowy w Działdowie do Generalnej Guberni, do Dystryktu Radomskiego. Dosiedlono ich do małych gett w biednych miasteczkach od Radomia po Częstochowę, głównie na Kielecczyźnie. Bywało, że liczna dosiedlonych kilkakrotnie przewyższała liczbę rdzennych Żydów. Stamtąd dopiero kiedy po 20 stycznia 1942 roku kiedy podjęto decyzję o "ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej" wywieziono ich do Treblinki i Oświęcimia.
Z pośród 9 tysięcy mieszkających przed wojną w Płocku Żydów bardzo nieliczni ocaleli. Szacuje się, że około tysiąc Żydów uciekło na tereny okupacji sowieckiej. Paradoksalnie Stalin zsyłając ich na wschód ocalił im życie.
Przypuszczam, że poniższa fotografia pochodzi z wydawanej w Płocku niemieckiej prasy. Na jednym z portali jest opis mówiący, że wykonano ją 1 marca 1941 roku, ostatniego dnia wywózki.
Usiłuję dokładnie zidentyfikować to miejsce. Pierwsze skojarzenie: ulica Kwiatka, w miejscu gdzie jest obecnie przystanek autobusowy. Dzisiejszy układ kamienic jest nieco odmienny, także identyfikacja chwilkę jeszcze potrwa.
Zagadka rozwiązana dzięki facebook'owej grupie. Szczególne podziękowania dla panów Piotra Kowalskiego i Mariusza Bileckiego.
Podsumujmy. Fotografia ukazuje ulicę Kwiatka, od strony południowej. Ten charakterystyczny biały dom już nie istnieje, stał po drugiej stronie ulicy Bielskiej. Dzięki za pomoc.
Poniżej jeszcze jedno zdjęcie ukazujące wywózkę Żydów do Działdowa i likwidację getta w Płocku. Po lewej stronie widać załadowane ludźmi ciężarówki. W dokumentach Żydzi wspominają, że przeładowanie było tak wielkie, że wypadali na zakrętach.
Przeczytaj jeszcze:
Grabież majątku żydowskiego kupca Lejby Kohna, 31 października 1939 roku w Płocku.
Nasz "płocki Umschlagplatz" był nieco inny od warszawskiego. Holocaust był jeszcze w fazie wstępnej. Nie istniały jeszcze obozy zagłady. Hitlerowcy wywozili Żydów z terenów wcielonych do Rzeszy aby stworzyć przestrzeń osadnikom niemieckim. Getto było mniejsze, nie było zamknięte murem, nikt jeszcze nie słyszał o Treblince, transporty nie wiozły ludzi do komór gazowych.
Żydów płockich wywieziono z terenów Rzeszy, poprzez obóz przejściowy w Działdowie do Generalnej Guberni, do Dystryktu Radomskiego. Dosiedlono ich do małych gett w biednych miasteczkach od Radomia po Częstochowę, głównie na Kielecczyźnie. Bywało, że liczna dosiedlonych kilkakrotnie przewyższała liczbę rdzennych Żydów. Stamtąd dopiero kiedy po 20 stycznia 1942 roku kiedy podjęto decyzję o "ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej" wywieziono ich do Treblinki i Oświęcimia.
Z pośród 9 tysięcy mieszkających przed wojną w Płocku Żydów bardzo nieliczni ocaleli. Szacuje się, że około tysiąc Żydów uciekło na tereny okupacji sowieckiej. Paradoksalnie Stalin zsyłając ich na wschód ocalił im życie.
Przypuszczam, że poniższa fotografia pochodzi z wydawanej w Płocku niemieckiej prasy. Na jednym z portali jest opis mówiący, że wykonano ją 1 marca 1941 roku, ostatniego dnia wywózki.
 |
Usiłuję dokładnie zidentyfikować to miejsce. Pierwsze skojarzenie: ulica Kwiatka, w miejscu gdzie jest obecnie przystanek autobusowy. Dzisiejszy układ kamienic jest nieco odmienny, także identyfikacja chwilkę jeszcze potrwa.
Zagadka rozwiązana dzięki facebook'owej grupie. Szczególne podziękowania dla panów Piotra Kowalskiego i Mariusza Bileckiego.
Podsumujmy. Fotografia ukazuje ulicę Kwiatka, od strony południowej. Ten charakterystyczny biały dom już nie istnieje, stał po drugiej stronie ulicy Bielskiej. Dzięki za pomoc.
Poniżej jeszcze jedno zdjęcie ukazujące wywózkę Żydów do Działdowa i likwidację getta w Płocku. Po lewej stronie widać załadowane ludźmi ciężarówki. W dokumentach Żydzi wspominają, że przeładowanie było tak wielkie, że wypadali na zakrętach.
Przeczytaj jeszcze:
Grabież majątku żydowskiego kupca Lejby Kohna, 31 października 1939 roku w Płocku.
Zakwas z buraków
Składniki::
- buraki - 3 kg
- listek laurowy - 4 szt.
- pieprz ziarna - 10 szt.
- ziele angielskie ziarna - 10 szt
- główka czosnku - 1 szt
- woda - 4 l
- sól morska - 1 łyżeczka herbaciana.
Przygotowanie:
- Buraki kroimy w plastry ok 0,5 cm szerokości.
- Wodę gotujemy studzimy
- Całość mieszamy w garnku gliniaku lub emaliowanym, słoju, nigdy w garnku metalowym.
- Nakrywamy gazą lub ściereczką.
- Odstawiamy do miejsca z umiarkowaną temperaturą od 8 do 18 C.
- Po tygodniu zlewamy do szklanych naczyń i przechowujemy w lodówce.
Dawkowanie:
ok 100 ml / pół szklanki dziennie, na pół godziny przed jedzeniem, najlepiej z rana.
Wariantów przepisu znajdziecie mnóstwo. Radzę próbować, który wam podpasi. Ja bardzo lubię eksperymentować.
Wariantów przepisu znajdziecie mnóstwo. Radzę próbować, który wam podpasi. Ja bardzo lubię eksperymentować.
niedziela, 25 lutego 2018
Miejsce urodzenia. Dokument o holocauście z Henrykiem Grynbergiem w roli głównej.
Wstrząsający dokument. Henryk Grynberg powraca do czasów, ludzi i miejsc swojego holocaustu, poznaje tajemnice śmierci swojego ojca i brata.
Miejscowość Dobre wokół której toczy się akcja filmu
Henryk Grynberg w Telewizji Literackiej.
Od siebie dodam, że na podstawie setek relacji Żydów, które przeczytałem, mogę stwierdzić. że ten film oddaje statystyczny obraz tamtego okresu. Są w nim ukazane wszystkie możliwe postawy. Są ci, którzy ratują Grynberga od śmierci. Jest Niemiec zabijający jego brata. Jest Polak zabijający jego ojca, aby przywłaszczyć sobie krowę. Jest też wielu obojętnych ludzi.
Miejsce urodzenia – film dokumentalny Pawła Łozińskiego z 1992 roku.
Miejscowość Dobre wokół której toczy się akcja filmu
Wywiad z Pawłem Łozińskim autorem filmu.
Henryk Grynberg w Telewizji Literackiej.
sobota, 24 lutego 2018
Grabież majątku żydowskiego kupca Lejby Kohna, 31 października 1939 roku w Płocku.
Szczegółowa instrukcja niemieckiego prezydenta Płocka, dotycząca odebrania majątku i przejęcia składu kolonialnego żydowskiego kupca Lejby Kohna w Płocku, koniec października 1939 roku.
Nie zidentyfikowałem jeszcze adresu sklepu. Sklep kolonialny znajdował się w "Dziekance" ale nie wiem czy nie było więcej sklepów kolonialnych na Tumskiej?
Poniżej cytuję obszerny fragment artykułu Jana Przedpełskiego "Żydzi w Płocku podczas okupacji (do czasu wysiedlenia)". Artykuł ukazał się w Notatkach Płockich 36/2-147 w 1991 roku.
Zgodnie z zarządzeniem prezydenta z 30 października 1939 r. odebrano Żydom płockim wszystkie sklepy i warsztaty rzemieślnicze. Właściciel dużego sklepu kolonialnego przy ulicy Tumskiej, Lejb Kohn otrzymał od władz niemieckich polecenie natychmiastowego dostarczenia dużej ilości towaru. 31 października 1939 r. prezydent Płocka udzielił pełnomocnictwo wraz ze szczegółową instrukcją komisarycznemu zarządcy — powiernikowi, Gustawowi Parcklowi w sprawie przyjęcia przedsiębiorstwa Lejby Kohna.
W piśmie prezydenta miasta dotyczącym kupca L. Kohna czytamy: „Wszyscy Żydzi bez względu na wyznanie, zostają moim zarządzeniem z dnia dzisiejszego wyłączeni z życia gospodarczego. Tym samym z natychmiastową mocą obowiązującą zabrania się Żydom trudnić przemysłem i handlem. Do przeprowadzenia powyższego zarządzenia należy się zgłosić w dniu 31 października 1939 r. rano o godzinie ósmej w przedsiębiorstwie Żyda Kohna przy ulicy Tumskiej. Po przedłożeniu mojego zarządzenia należy powiadomić tego Żyda, iż ma pan polecenie objęcia jego przedsiębiorstwa jako zarządca przymusowy z ramienia miasta. Przejęcie przeprowadzi pan natychmiast przez następujące czynności:
Nie zidentyfikowałem jeszcze adresu sklepu. Sklep kolonialny znajdował się w "Dziekance" ale nie wiem czy nie było więcej sklepów kolonialnych na Tumskiej?
Poniżej cytuję obszerny fragment artykułu Jana Przedpełskiego "Żydzi w Płocku podczas okupacji (do czasu wysiedlenia)". Artykuł ukazał się w Notatkach Płockich 36/2-147 w 1991 roku.
Zgodnie z zarządzeniem prezydenta z 30 października 1939 r. odebrano Żydom płockim wszystkie sklepy i warsztaty rzemieślnicze. Właściciel dużego sklepu kolonialnego przy ulicy Tumskiej, Lejb Kohn otrzymał od władz niemieckich polecenie natychmiastowego dostarczenia dużej ilości towaru. 31 października 1939 r. prezydent Płocka udzielił pełnomocnictwo wraz ze szczegółową instrukcją komisarycznemu zarządcy — powiernikowi, Gustawowi Parcklowi w sprawie przyjęcia przedsiębiorstwa Lejby Kohna.
W piśmie prezydenta miasta dotyczącym kupca L. Kohna czytamy: „Wszyscy Żydzi bez względu na wyznanie, zostają moim zarządzeniem z dnia dzisiejszego wyłączeni z życia gospodarczego. Tym samym z natychmiastową mocą obowiązującą zabrania się Żydom trudnić przemysłem i handlem. Do przeprowadzenia powyższego zarządzenia należy się zgłosić w dniu 31 października 1939 r. rano o godzinie ósmej w przedsiębiorstwie Żyda Kohna przy ulicy Tumskiej. Po przedłożeniu mojego zarządzenia należy powiadomić tego Żyda, iż ma pan polecenie objęcia jego przedsiębiorstwa jako zarządca przymusowy z ramienia miasta. Przejęcie przeprowadzi pan natychmiast przez następujące czynności:
- Przedsiębiorstwo należy zamknąć. Zamknięcie należy zaznaczyć przez umieszczenie na zewnątrz przedsiębiorstwa załączonego plakatu.
- Żyd musi panu wydać wszystkie klucze od przedsiębiorstwa.
- Żyd musi panu wydać wszystkie należące do dotychczas przez niego prowadzonego przedsiębiorstwa: zapasy gotówki, czeki i weksle oraz wszystkie papiery wartościowe, księgi handlowe, wszystkie zapasy towarowe, ruchomości, urządzenia oraz œśrodki wszelkiego rodzaju. Żyda należy wezwać do sprowadzenia wszystkich przedmiotów, które wyniósł lub złożył poza swoim przedsiębiorstwem i do zgłoszenia ich panu. Żyda należy w tej sprawie odpowiednio pouczyć.
- Przejęcie przedsiębiorstwa rozszerza się także na ewentualne składnice, filie itp., które należy tak samo zamknąć i przejąć jak właściwe przedsiębiorstwo.
- Pracowników, personel i robotników należy zwolnić.
- Równocześnie z objęciem przedsiębiorstwa, Żyd musi wydać Panu wszystkie przedmioty złote i srebrne, bilon, dotyczy to również pieniędzy wycofanych.
- Wszystkie przedmioty przejęte przez Pana należy wykazać na spisie oraz obliczyć ich przypuszczalną wartość. Listę tę należy przedłożyć Żydowi do podpisu. O ile nie włada Pan językiem niemieckim może Pan sporządzić spis w języku polskim. Po zakończeniu przejęcia należy spowodować co następuje: Żyda oraz jego rodzinę i personel należy usunąć całkowicie z pomieszczeń przedsiębiorstwa. Powrotne wejście należy im zabronić. O ile odseparowanie ich od tych pomieszczeń, ze względu na rozkład tychże nie da się przeprowadzić, należy Żydów usunąć z domu. W tym wypadku może Żyd zabrać z przedmiotów domowego użytku, tyle ile uniesie i udać się do więzienia na ulicę Sienkiewicza, gdzie są dla Żydów przygotowane kwatery, gdyż innych odpowiednich pomieszczeń nie ma. Podczas wykonywania mojego polecenia znajduje się Pan pod specjalną opieką policji. Dzisiaj oraz w następnych dniach zwiększone oddziały policji będą patrolowały w dzielnicach zamieszkałych przez Żydów. O ile Żyd nie podporządkuje się pańskim poleceniom może prosić Pan urzędników policyjnych o pomoc po przedłożeniu im niniejszego załączonego specjalnego zaświadczenia. Przejęcie musi nastąpić najpóźniej do dnia 1 listopada 1939 r. Przekroczenie terminu jest dozwolone jedynie w wyjątkowych wypadkach np. jeżeli spis dużych zapasów towaru wymaga dłuższego okresu na jego sporządzenie. W końcu zaznaczam, że jest Pan odpowiedzialny za utrzymanie i nadzór nad żydowskim przedsiębiorstwem przejętym przez Pana. Jest Pan odpowiedzialny użyć wszelkich sposobów leżących w pańskiej kompetencji ażeby przejęty majątek uchronić przed grabieżą, kradzieżą itp"
Źródło: Archiwum ŻIH, dokument niemiecki nr 161.
piątek, 23 lutego 2018
Subskrybuj:
Posty (Atom)